Vitamin A, hay c�n g?i l� retinol t?n t?i trong t? nhi�n g?m 2 d?ng. Th? nh?t l� retinol - d?ng ho?t d?ng c?a vitamin A, du?c d?ng h�a tr?c ti?p b?i co th?. D?ng th? hai l� ti?n vitamin A, du?c bi?t d?n nhi?u du?i t�n b�ta-caroten. Ti?n ch?t n�y du?c chuy?n h�a b?i ru?t th�nh vitamin A d? co th? c� th? s? d?ng.
Vai tr� c?a vitamin A
Vitamin A c� nhi?u ch?c nang quan tr?ng d?i v?i s? t?n t?i v� ph�t tri?n c?a c�c b? ph?n co th? con ngu?i, nhu m?t (l� m?t ph?n kh�ng th? thi?u d?i v?i vi?c d?m b?o th? gi�c), da (k�ch th�ch qu� tr�nh ph�t tri?n c?a c�c bi?u m� nhu m� s?ng, ru?t v� c�c co du?ng h� h?p, k�ch th�ch s? li?n s?o v� ph�ng ng?a c�c ch?ng b?nh c?a da), s? sinh tru?ng (l� y?u t? kh�ng th? thi?u d?i v?i s? ph�t tri?n c?a ph�i thai v� tr? em), s? ph�t tri?n c?a xuong (thi?u vitamin A l�m xuong m?m v� m?nh hon b�nh thu?ng, qu� tr�nh v�i h�a b? r?i lo?n), h? th?ng mi?n d?ch (tham gia t�ch c?c v�o s?c ch?ng ch?u b?nh t?t c?a con ngu?i), ch?ng l�o h�a (k�o d�i qu� tr�nh l�o h�a do l�m ngan ch?n s? ph�t tri?n c?a c�c g?c t? do), ch?ng ung thu (ho?t d?ng k�m h�m c?a n� v?i c�c g?c t? do cung d?n d?n ngan ch?n du?c m?t s? b?nh ung thu).
Thi?u vitamin A co th? s? ra sao?
Tri?u ch?ng d?u ti�n khi thi?u vitamin A ch�nh l� gi?m s�t th? l?c v�o bu?i t?i, hay c�n g?i l� b? qu�ng g�. N?u kh�ng b? sung vitamin A ngay th� kh� da, r?ng t�c, g�y m�ng tay s? l?n lu?t xu?t hi?n. T�nh tr?ng thi?u h?t vitamin A ti?p t?c k�o d�i s? d?n d?n m?t h?n th? gi�c, b?i nhi?m tr?m tr?ng du?ng h� h?p do ni�m m?c kh� qu?n b? kh� t?o di?u ki?n thu?n l?i cho c�c vi khu?n g�y b?nh sinh s�i v� ph�t t�c.
Nu?c �p c� r?t, c� chua l� d? u?ng gi�u vitamin A.
Nguy�n nh�n d?n d?n thi?u vitamin A
Ch? d? dinh du?ng: Co th? kh�ng t? t?ng h?p du?c vitamin A m� ph?i l?y t? th?c an, do v?y nguy�n nh�n ch�nh g�y thi?u vitamin A l� do ch? d? an ngh�o vitamin A v� beta-caroten. N?u b?a an d? vitamin A nhung l?i thi?u d?m v� d?u m? cung l�m gi?m kh? nang h?p thu v� chuy?n h�a vitamin A.
Nhi?m khu?n: Tr? b? nhi?m khu?n, d?c bi?t l� l�n s?i, vi�m du?ng h� h?p, ti�u ch?y v� nhi?m giun dua... s? g�y thi?u vitamin A.
Suy dinh du?ng: S? k�o theo thi?u vitamin A v� co th? thi?u d?m d? chuy?n h�a vitamin A.
Nhi?m khu?n v� suy dinh du?ng d?n d?n thi?u vitamin A, ngu?c l?i, thi?u vitamin A s? l�m tang nguy co b? nhi?m khu?n v� suy dinh du?ng. Nhu v?y s? t?o th�nh m?t v�ng lu?n qu?n l�m b?nh th�m tr?m tr?ng d?n d?n nguy co t? vong cao.
Nhung th?a vitamin A th� th? n�o?
Thi?u vitamin s? d?n t?i m� l�a, ch?m ph�t tri?n... nhung th?a vitamin A cung nguy h?i kh�ng k�m. Vitamin A du?c t�ch tr? l�u d�i trong co th?, v� th? l?m d?ng vitamin A c� th? dua d?n t�nh tr?ng nhi?m d?c v?i tri?u ch?ng t?n thuong ngo�i da, vi�m kh?p, dau b?p th?t, n�n m?a, bo ph?, ch?m ch?p, ph� gai th?, bong da to�n th�n v� vi�m gan. Ng? d?c c� th? x?y ra khi u?ng tr�n 40.000 don v? qu?c t? (UI) vitamin A m?i ng�y v� g�y dau xuong kh?p, r?ng t�c, m�i kh� n?t n?, ch�n an, gan l�ch to. �?i v?i ph? n? mang thai 3 th�ng d?u, n?u d�ng qu� 10.000UI m?i ng�y c� th? khi?n thai nhi d? d?ng. Beta caroten - m?t ti?n t? c?a vitamin A c� ho?t t�nh cao nh?t - c� th? l�m v�ng da, nh?t l� ? gan b�n tay, ch�n.
M?i ng�y c?n bao nhi�u don v? vitamin A?
Nhu c?u h�ng ng�y v? vitamin A ? tr? em l� 400mcg v� ngu?i tru?ng th�nh l� 600mcg. Ph?n l?n th� m?c h?p thu du?i 25.000IU (tuong duong 7.500mcg) vitamin A m?i ng�y l� an to�n. Tuy nhi�n, ngu?i tr�n 65 tu?i ho?c m?c b?nh gan th� kh�ng vu?t qu� 15.000 IU/ng�y, tr? phi c� ch? d?nh c?a b�c si. �?i v?i ph? n? mang thai, m?c h?p thu t?i da v?n dang du?c d�nh gi� l?i, song du?i 10.000IU (3.000mcg) m?i ng�y l� an to�n.
Th?c ph?m gi�u vitamin A
Ngu?n cung c?p vitamin A ch? y?u l� th?c ph?m c� ngu?n g?c d?ng v?t nhu: gan, c� bi?n, bo, s?a, tr?ng... v� t? c�c lo?i rau, c?, qu? c� m�u v�ng v� m�u d?. M?t s? th?c ph?m sau r?t gi�u vitamin A v� beta-caroten: gan g�, c� r?t, gan l?n, du d? ch�n, tr?ng v?t l?n, rau ng�t, luon, rau d?n...
Vitamin A l?y t? d?ng v?t c� th? d?m nhi?m t?t c�c vai tr� d?i v?i s? s?ng, nhung l?i kh�ng c� kh? nang ph�ng ch?ng ung thu v� xo h�a t? b�o, v� ch? c� beta-caroten m?i c� ch?c nang d�. Beta-caroten l?i ch? c� ? rau c? nhu rau d?n, c� r?t, s�p lo xanh, b� d?, c� chua, du d?, g?c, dua h?u, khoai lang... Nhu c?u v? beta-caroten c?a co th? trung b�nh v�o kho?ng 25.000IU/ng�y.
Ph�ng ch?ng thi?u vitamin A nhu th? n�o?
- An u?ng d? ch?t: Th?i k? mang thai v� cho con b� b� m? c?n an d? ch?t, ch� � th?c an gi�u vitamin A, caroten, d?m, d?u m?. Khi tr? an b? sung, b?a an c?n c� d?y d? ch?t dinh du?ng v� ch� � t?i c�c th?c ph?m gi�u vitamin A.
- B? sung vitamin A d? ph�ng. Tuy nhi�n, vi?c b? sung vitamin A ph?i tuy?t d?i theo ch? d?nh c?a b�c si, v� n?u d�ng kh�ng d�ng li?u s? r?t nguy hi?m, c� th? d?n d?n l�m tang nguy co nhi?m khu?n du?ng h� h?p v� ti�u h�a, g�y m?t t? ch?c xuong v� c� nguy co tang lu?ng cholesterol x?u.
BS. C?m Nga
No comments:
Post a Comment